Avukatlık stajının sonuna gelmekte olan bir avukat adayı olarak, stajına yeni başlayacak meslektaşlarıma bir rehber hazırladım. Bu bir yılda başınıza neler gelecek, çevrenizde neler göreceksiniz bunlara kısaca değineceğim.
Avukatlık stajının sonuna gelmekte olan bir avukat adayı olarak, stajına yeni başlayacak meslektaşlarıma bir rehber hazırladım. Bu bir yılda başınıza neler gelecek, çevrenizde neler göreceksiniz bunlara kısaca değineceğim.
1) Her türlü bağırılmaya ve azara kendini hazırla
Savcıdan tut da, ofis koordinatörüne, mübaşirden tut da senden sadece birkaç ay büyük olmasına rağmen “AV.’ı almış” avukata kadar herkes sana bağıracak. Haklı veya haksız olmaları mesele değil. Bunun nedeni işler yolunda gitmediğinde (ya da gittiğinde) sorumluluk almak istememeleri. Bunun en kolay yolu da en ufak bir sorunda stajyere bağırılması. Piramidin en alt basamağı stajyer üzerinde üstünlük kurmak, bu sektörün normali haline gelmiş.
2) Her şeyin sorumluluğunu almaya kendini hazırla: Yapmadığın şeylerin de…
Örneğin, stajının ilk günü… Ertesi gün, şehir dışındaki icra dairesine seni yollayabilirler. (Spoiler: İş hallolmaz.)
Ya da önceki stajyerden/avukattan kalan bir işle ilgili bir hata fark ettiğinde (Yarı Amerikalı bir çalışanın Google Translate ile çevirdiği metindeki hatalar mesela), bu hatanın sorumlusu sen olabilirsin.
Aynı ofiste çalıştığın, sen yokken patronun adına kayıtlı UYAP’a dilekçeyi yanlış yükleyen avukat “arkadaşın” kalemi arayarak dilekçeyi sildirmek istemiş. Konuştuğunuzda çok normal bir şeyden bahseder gibi kalemdeki memuru aradığını, dilekçeyi stajyerin yanlışlıkla yüklediğini, bu nedenle silinmesi gerektiğini söylediğini sana anlatır. Bu yaşanmış hikâyeden anlamamız gereken şu: “Avukatlar hata yapmaz” (stajyerler hata yapar).
3) Sen stajyer avukatsın, hasta olmamalısın
Yürüyemeyecek duruma gelip hasta olduğunda doktora gitmek için şanslıysan izin alabilirsin. Ancak doktorların sağı solu belli olmaz sana rapor verebilir, bu nedenle adliyeye seni yollayamadıkları için üzülenler olacaktır. Hastanede olduğunu bildikleri halde arayıp işle ilgili (acil olmayan) sorular soracaklardır. Eğer ki adliyeye gidemeyecek durumda ağrın varsa ve yürüyemiyorsan; başka stajyer almaları gerekir. Koşturamayan stajyeri kim ne yapsın?
Covid olup da ofise gidemiyorsan evden çalışman gerekir. Öyle evde yan gelip yatamazsın. Sen stajyer avukatsın.
4) Bir yılın sonunda çok fazla deneyimin olacak: Özellikle hukukla ilgilisi olmayan konularda
Stajyer avukat olmak aynı zamanda sekreter / çevirmen / ofis boy / ofis girl / patron asistanı olmak demek. Ofisin bulaşıklarını yıkamak, patron avukatın kuru temizleyiciden kıyafetlerini almak, ilkokula giden çocuğunun ödevlerini yapmak gibi çeşitli konularda deneyim elde edeceksin. Bu patron avukatlar ki bazılarının bilgisayarında UYAP bile yüklü değildir. Tüm işlerini stajyerlere yaptırdıkları için gerek duymazlar.
Plazalardaki havalı hukuk bürolarında müvekkile karşı hava atmak için stajyerin stajyer olduğu söylenmez. Sekreterimiz denir, asistanımız denir. Böylece hem sekreterlik hem asistanlık hem ofis koordinatörlüğü hem icra takip elemanlığı hem çevirmenlik hem de stajyer avukatlık deneyimini bir yıla sığdıracaksın. Yaptığın ilkokul ödevleri de yanına kar kalacak. Tebrikler!
5) Stajyer avukatlık = Ucuz/Beleş işgücü
Ortamlarda avukatlık onuru, mesleki dayanışma, insan hakları diye satan, en etik geçinen hukuk bürolarında bile stajyere verilen “harçlık?” 1500 – 2000 TL civarıdır. Şanslılarsa yol ve yemek de karşılanıyordur. Aslında sömürü kanunlarla koruma altına alınmıştır. Patron avukatlarımız da kanunlara uydukları için stajyere asgari ücret bile vermez. 1
Tüm bunlara rağmen barolar da üç maymunu oynar. 2022 Ocak itibarıyla İstanbul Barosu’na ruhsat başvurusu için ödenecek kalemlerin toplamı: 3294,94 TL’dir. Stajyerin hem bunu ödemesi hem karnını doyurması hem kira vermesi hem de avukatlığı öğrenme adı altında hayatta kalması beklenir.
6) Kadın stajyer avukat mısın? İşe alınma şansın daha fazla!
Hem de ailenle mi yaşıyorsun? Şansın daha da arttı çünkü kira ve geçim masrafın yok. Kadın stajyeri kimi zaman sekreter, kimi zaman asistan olarak çalıştıracağı için istediğini çok daha kolay yaptırabileceğini düşünür. Bulaşık yıkama gibi mutfak işlerine de kadının eli yatkındır. Bir erkeğe kirli bardağı bulaşık makinesine koydurmak olur mu? Ofis telefonu çaldığında cevap veren bir kadın olunca çok daha şık durmaz mı? Bir paşa erkeğe, istedikleri her işi yaptırmaları daha zordur. Bu yüzden patronlar stajyer avukat ararken de işçi avukat ararken de kadınları tercih eder.
7) Taciz
Yukarıdaki soruya evet cevabını verdiysen. Ucuz işgücü olmanın yanında taciz edilebilir de bir nesnesindir. Avukatlık ruhsatınında verdiği güçle şişirilen erkek avukatlar için kadın stajyerleri taciz etmek çok olağan bir şeydir. Nedir canım bi omzunu tutup sıktıysa, bir kez beline sarıldıysa? Sen zaten o ofisteki hem bedenen hem emeğiyle en değersiz şey olarak görülürsün.
8) Her türlü cinsiyetçi söyleme hazır ol
Avukat olmuş ama hak savunucusu olamamış, mesleğin değerlerini yerine getiremeyen, hatta insan hakları avukatı olarak geçinen bir avukattan durup dururken kadınların araba kullanmayı beceremediğini, buna karşın erkeklerin yemek yapma dâhil her şeyi becerebildiğini iddia ettiğine şahit olacaksın. Şaka adı altında homofobik söylemler, hiç evlenmemiş bir kadın hukukçu için evlense agresif olmayacağı gibi iğrenç dedikoduların yapıldığını duyup, stajın yanmasın diye karşı çıkmaya çekineceksin.
Evet, kadınsanız ve aynı zamanda stajyer avukatsanız yaşamımızın her anında olduğu gibi erkek şiddetinin çeşitli görünümleri, emeğimizin değersizleştirilmesi staj sürecinde de peşimizi bırakmayacaktır. Yaşayacaklarımız ne kadar korkunç görünse de şu an var olan bu sorunlar, hiçbir hukuki dayanağının olmaması bir yana stajyer avukatlara yönelik baroların sessiz kalmasının da bir sonucudur. Yani savunmasız değiliz. Emeğimiz ve bedenimizin staj sürecinde sömürülmesine karşı birlikte hareket edebileceğimiz, yaşadığımız sorunların öznel ve tekil olaylar olmadığını bütün stajyerlerin az ya da çok bu sorunlarla boğuştuğunu görebileceğimiz düzlemlere ihtiyacımız var.
Seninle ve birlikte güçlüyüz.
- Avukatlık stajında stajyere sigorta yapılması yasak ve hukuken stajyerlere ücret verilmesi düzenlenmemiştir. Yasal dayanağını bu maddeyi geniş yorumlayarak temellendiriyorlar. Avukatlık Kanunu Avukatlıkla birleşemiyen işler: Madde 11 – Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet ve görev, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya meslekin onuru ile bağdaşması mümkün olmayan her türlü iş avukatlıkla birleşemez.
Yorumlar